झापा : स्वदेशमा रोजगारीनै भएन । पढाई अनुसारको कामै छैन भनेर बिरत्तिनेहरु धेरैनै भेटिन्छन् यहाँ । ईच्छाशक्ति भयो भने स्वदेशमै पसिना बगाउँदा यहीको माटोमा फल पाईन्छ भनेर सोच्नेको जमात कमै मात्र छ । यस्तै त्यागी व्यक्ति मध्ये एकमा पर्छन् झापा बिर्तामोडका दिनेश ओझा । बिर्तामोडबाट करिब २ किलोमिटर दक्षिण मोडिएपछि सडकबाटै देखिन्छ बिर्तामोड नगरपालिका ३ स्थित बिराटपोखरीमा रहेको श्री शिब कृषि फर्म ।

ओझा पेशाले पहिला चाँहि सरकारी विद्यालयका शिक्षक । पहिला बिद्यालयमा विद्यार्थी र चक, डस्टरसँग खेलीरहने ओझा अहिले गाई, माछा र बाख्रासँग खेलीरहेका छन् । पैंसा देख्नपनि महिना दिननै कुर्नुपर्ने अर्थात् तलबनै पर्खनुपर्ने र सिमित आम्दानी अनि आवस्यकता असिमित भएपछि ओझाले कृषि कर्मतिर हात हाले । जम्मा ५ बिगाहा क्षेत्रफलमा फैलिएको यो कृषि फर्ममा गाई, बाख्रा, माछा, त्यसैगरि उनले सागशब्जी पनि लगाएका छन् । २० लाख रुपैया लगानी गरेर सुरु गरेको उनको फर्म बढ्दै जादाँ लगानी पनि अहिले दोब्बर बनिसकेको छ । मासिक १ लाख रुपैयाँ आम्दानी गर्दै आएका उनी अहिले अनुदानका नाममा बिचौलिया हावी भईरहदाँ भने चिन्तित छन् । यस्तै स्वदेशमा रोजगारीको अवसरनै छैन भनेर बिदेशिनेहरुलाई उनी गरे स्वदेशकै माटोमा सुन फलाउन सकिन्छ भन्ने सन्देशपनि दिन चाहान्छन् ।

यस्तै दिनेशलाई साथ दिन झापा भद्रपुरका डम्बर पराजुलीपनि लागेका छन् । उनीपनि यहि फर्मका सञ्चालक मध्येका अर्का हुन् । डम्बर चाहि लामो समय बैदेशिक रोजगारीमा पलायन भएका थिए । बिदेशमा रहदा कमाईपनि राम्रै थियो डम्बरको । तर उनलाई आफ्नै देशको माटोमा पसिना बगाउने ईच्छा जाग्यो । त्यसैले त उनी स्वदेश फर्किएर कृषि कर्मतिर लागेका छन् ।
आफुपनि लामो समय बैदेशिक रोजगारीमा बसेर फर्किएका डम्बर अहिले यहा रोजगारी नभएर बिदेश लाग्नेहरुको जमातलाई बिदेशमा अर्काको गुलामी गर्नुभन्दा आफ्नै देशको माटोमा पसिना बगाउनु बेस हुने बताउछन् । हुन त नेपाल कृषि प्रदान देश भनेर प्राथमिक कक्षाहरुबाटै हामी घोक्दै आएकै छौं । तर बास्तबिक किसान जहिल्यै पनि मर्कामा परिरहेको बारे देखेरपनि हामी नदेखेझै हुन्छौं ।

1 2

बैंकबाट किसान, गरीब तथा विपन्न वर्गले पाउनुपर्ने कर्जा बिचौलिया दलालहरूको खल्तीमा जाने गरेको गुनासोसमेत नआउने होईन । कृषकलाई ऋणको अधिकार छ कि छैन ? यो देशमा गरीब विपन्नहरुलाई ऋण पाउने अधिकार छ कि छैन ? बैंकिङ ऋण सहुलियत ढङ्गले नपाउँदा अहिले लाखौंलाख किसानहरू ठगिन विवस छन् । यसतर्फ राज्य गम्भिर बन्नुपर्छ कि पर्दैन ?
मुलुकको प्रमुख आर्थिक स्रोत कृषिमा आधारित भएको तथा ६० प्रतिशतभन्दा बढी नेपाली कृषिमा आश्रित एवम कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा कृषिको ३० प्रतिशत योगदान रहदापनि कृषीको आधुनिकीकरणतर्फ ध्यान किन जान सकेको छैन । जुन देशको ६०÷६५ प्रतिशत जनता कृषिमा आश्रित छन् त्यहाँ १० प्रतिशत मात्र कृषि कर्जा प्रवाह भइरहेको अवस्था छ, यसरी कृषिमा कसरी आधुनिकीकरण हुन्छ ? कृषि आधुनिकीकरण भएन भने समृद्धिको यात्रा कसरी पूरा हुन्छ ? अनि कृषिमा भबिष्य खोजिरहेका झापाका दिनेश ओझा र डम्बर पराजुलीजस्ता अरु समग्र कृषकहरुले भोलिका दिनमा फेरी यस्ता कृषि फर्म बन्द गरेर परिबारको समृद्धीको सपना देखेर बिदेशी नपरोस् भन्ने कामना छ ।