छोराछोरी विदेशमा,शिविरमा वृद्धवृद्धा मात्र

झापा: “उमेर भइञ्जेल सन्तानको स्याहार चाकरमै बित्यो । जब उमेर ढल्किदै गयो अनि सन्तानको स्याहार चाकर पाउने बेलामा एक्लै परियो,”झापाको दमकस्थित बेलडाँगीमा रहेको भुटानी शरणार्थी शिबिरमा पुग्दा ८६ बर्षीय पूर्णबहादुर लिम्बु यसै भन्दै थिए ।

उमेर हुन्जेल त जसो तसो लिम्बुको जीवन पनि राम्रै चलेको थियो । जब बुढेसकाल लाग्दै गयो, उनलाई पीर र पीडा थपिदै गयो । जसोतसो जीवन चलाईरहेका पूर्णबहादुरलाई साथ दिने एक पत्नी थिईन । उनको पनि निधन भएपछि उनी अहिले एक्लै छन् । “छोराले पनि छाडेर गयो, श्रीमतिले पनि संसार छाडी, एक्लै जसोतसो सास अल्झिाईरहेको छुँ,” पूर्णबहादुरले मधुरो स्वरमा आफ्नो पीडा सुनाए । “सके पकाउछु नसके भोकै सुत्छु, यसरी नै सास अल्झिरहेको छ,”उनले सुनाए । उनका छोरीहरु भने भुटानतिरै छन् ।

शिविरहरुमा रहेका भुटानी शरणार्थीमध्ये अशक्त, बुढाबुढी तथा एकलै बस्नेहरुको दैनिकी यसरीनै कष्टकर बन्दै गएको छ । सन्तानको स्याहार चाकर पाउने बेलामा धेरै बृद्ध–बृद्धा एकलो जीवन बिताउँन बाध्य छन् । शरणार्थी शिबिरमा पुग्दा एकजना राम्रो बोल्न पनि नसक्ने महिला चुलोमा दाउरा सल्काउदै थिईन । उनी राम्रोसँग बोल्न सक्दिनन् भनेर छिमेकीले सुनाए । छिमेकीहरुका अनुसार उनको नाम कृष्णमाया खड्का हो । उनी शारीरिक रुपमा अति नै कमजोर छिन् । उनको पनि पीडा र बाध्यता उस्तै नै छ ।

एक लाख १३ हजार भन्दा बढी शरणार्थी तेस्रो मुलुक पुनस्र्थापना भइसकेका छन् । बाँकी रहेका ६ हजार ६ सय ३४ शरणार्थीमध्ये ७ सय ३५ जना अपांगता भएका, आफन्त नभएका, असक्त तथा बुढाबुढी रहेका छन । उनीहरुका कोही आफन्त भुटानमै छन् । कोही तेस्रो मुलुक पुनस्र्थापना कार्यक्रम मार्फत अमेरिका, अस्ट्रेलिया लगायत विभिन्न मुलुक पुगिसकेका छन् । आफन्त तथा परिवारका सदस्यबाट टाढिएका यी बृद्ध–बृद्धा शरणार्थीको दिनचर्या निकै नाजुक अवस्थामा पुगेको छ । विदेश पुनस्र्थापित भएका आफन्तले खोजखबर समेत नगरेको उनीहरुको गुनासो छ ।