_1725945816.gif)
ताप्लेजुङ: शेर्पा र भोटे जातिको परम्परागत पेशाको रुपमा चिनिएकको चौँरीपालन ब्यवसाय जिल्लामा लोप हुने जोखिममा पुगेको छ ।
चौंरीपालन व्यवसाय ताप्लेजुङ जिल्लाको हिमाली क्षेत्रको पहिचानकोरुपमा लिने गरिन्छ । यतिवेला भने त्यही पहिचान बोकेको चौँरीपालन ब्यवसायबाट हिमाली भेगका शेर्पा र भोटेहरु पलायन हुने अवस्थामा पुगेका छन् । चौँरी माथि वन्यजन्तुबाट सिकार हुने र शेर्पा तथा भोटे जातिका नयाँ पुस्ताका युवाहरुको यो व्यवसायप्रति विकर्षणको कारण लोप हुने जोखिममा बढेको हो । कञ्चनजंघा पदमार्गको फलेदेखि आधार शिविरसम्म चौरीका गोठले सुसज्जित हुन्थे । अहिले भने ताप्लेजुङका यी क्षेत्रहरुका चौँरी गोठ भत्किएका छन् । पहिला चौँरीपालनमा अब्बल घुन्सा क्षेत्रमा होटल र घरहरु बन्ने क्रम बढेसँगै यहाँ चौंरी देख्न मुस्किल पर्छ ।
साविक लेलेप गाविस हालको फक्ताङ्लुङ गाउँपालिका वडा नं. ६ घुन्सा ताप्लेजुङका चुङ्दाक शेर्पाले गएको वर्ष मात्रै आफ्ना १९ वटा याकसहितको गोठ बेचे । एक हप्ताभित्रमा ७ वटा याक ब्वाँसोले खाइदिएपछि आजित बनेका चुङ्दाक पुख्र्यौली पेसा छोड्न बाध्य भएका हुन् । घुन्सा छिमेकी मुलुक चीनको सिमाना जोडिएको क्षेत्र हो । चीनको जंगल क्षेत्र नजिकै रहेको हुँदा तिब्बतियन ब्वाँसोले गोठमा र चरनमा पुगेर जुनसुकै बेला आक्रमण गरी चौँरी मार्ने तथा खाइदिने गरेको हँुदा कृषकहरु मारमा परेका छन । एउटा चौरीको मूल्य ९० देखि १ लाख ५ हजार रुपैयाँसम्म पर्छ । कृषकहरु बाँकी गोठ पनि बेच्ने सोचमा रहेको खम्वाचेनका स्थानिय पेम्बा शेर्पा वताउँछन् ।
कञ्चनजंघा संरक्षण क्षेत्रमा पर्ने यस क्षेत्रमा हिउँ चितुवाले पनि त्यत्तिकै दुःख दिने गरेको छ । संरक्षण क्षेत्रले हिउँ चितुवाले क्षति गरेमा बिमाबापत ८ हजार रुपैयाँ दिने गरेको छ । तर, ब्वाँसोले क्षति गरेमा कुनै बिमाको ब्यवस्था छैन । पशु बिरामी भएर मरे भने त्यसको पनि बिमा सुविधा छैन । पशु बिरामी भए आफैंले झारफुक र जानेको जडीबुटीको प्रयोग गर्दै आएका स्थानीय कृषकहरु सरकारी सेवा सुविधाबाट बन्चित छन् । नेपाल सरकारले हरेक वर्ष कृषि विकासमा करोडौँ रकम विनियोजन गरे पनि घुन्साका कृषकहरुले भने कुनै सहायता पाएका छैनन । सरकारले कृषकहरुका लागि प्रदान गर्ने अनुदान र औषधि कस्तो हुन्छ, यस क्षेत्रका कृषकहरुले अनुभव समेत गर्न सकेका छैनन् ।
छिमेकी तिब्बतले हाल नेपाली पशु निर्यातमा रोक लगाएको छ । रोक लगाएसँगै घुन्साका चौँरीहरुको विक्रि वितरणमा समेत असर परेको छ । तिब्बतिय नाका वाट विक्रि वितरणको सुरुवात भएपछी आफ्नो गोठनै विक्रि गर्ने घुन्साका तेञ्जिङ शेर्पा बताउछन । शेर्पाको पहिचानका रूपमा रहेको पशुपालन पेशा जोगाउन सरकारले यस क्षेत्रमा कार्यक्रम तथा योजनाहरु सञ्चालन हुनुपर्ने शेर्पाको भनाई छ । यता पशुपालन प्रवद्र्धनमा आफूले सहयोग गरिरहेको गाउँपालिकाको दाबी छ ।
मंसिरदेखि फागुनसम्मको जाडोमा चौंरी केही तल (औल) झारिन्छ । पदमार्गमै गोठ भएका कारण पर्यटकहरु पनि केही बचेका चौंरीसँग रमाएको देखिन्छ । चौंरीपालनमा खासै चासो नराखे पनि उनीहरुले चौँरीसँग फोटो खिच्ने चौँरीको वारेमा जानकारी लिने गरेको पाइन्छ । घुन्सा क्षेत्रका कृषकहरुलाई चौँरी पालनमा सहयोग गर्दै यसलाई टिकाइ राख्न नेपाल सरकार गम्भिर वन्न पर्यटन प्रवद्र्धनमा समेत सघाउ पु¥याउ पशुपालनमा नयाँ पुस्ताको ध्यान तान्न जरुरी देखिन्छ । जस्ले नेपाल भ्रमण वर्षको सफलताका लागि सघाउ पुर्याउने देखिएको छ ।
