वडा दशैं सबैको घरघरमा भित्रिसकेको छ । अहिले देशका बिभिन्न नाका हुदै मजदुरीका लागि भारत गएकाहरु घर फर्कने क्रममा छन् । नाकामा बसेर दृष्य हेर्दा मात्र थाहा हुन्छ कति बाक्लो संख्यामा नेपालीहरु मजदुरीका लागि भारत पुग्दा रहेछन् भन्ने ।

काम बिशेषले पूर्वी नाका काकडभिट्टा पुगेको थिएँ । त्यहा नेपाल प्रबेशद्धारमा बसेर केही क्षण आफ्नै गाउँ फर्की आएकाहरुको लर्को हेर्दा हेर्दै नेपाली चलचित्र सिमानाको एउटा गीत मेरो मानसपटलमा गुञ्जियो, आफ्नै गाँउ फर्की आए, मिठा मिठा सपना ल्याए.. भन्ने । लगत्तै भारतबाट नेपाल भर्खरै प्रबेश गरेका एक अधबैंशे पुरुषसँग गफ नै गर्न मन लाग्यो र नजिक पुगे ।

तनहु घर भई आसामको डिब्रीगढमा एक अस्पतालमा सेक्युरीटी गार्डका रुपमा काम गर्ने उनी थिए, जंगे अर्थात जंगबहादुर पौडेल । उनीसँग गफिन थाले म । उनले आफु भारत गएको ८ बर्ष भएको सुनाउदै थिए । गफ गर्दै हामी नजिकै रहेको चिया पसलमा पुग्यौं । चिया सुरुप्प पारेर उनलाई आफ्नो परिचय दिएँ, अनि यही बिषयमा रिपोर्टीङ्ग गर्न मन लागेर यहाँ आएको सुनाए । उनले यहाँ के गर्नुहुन्छ र ? जानुस् न एनजीपी स्टेसन ।

उनले भनेको सुन्ने बित्तिकै उनकै सुझावमा म आफ्नै गाउँ फर्की आउनेहरुको उत्साह हेर्न लागे भारतको दार्जेलिङ जिल्लामा अवस्थित न्यू जलपाईगुढी रेलवे स्टेसन तर्फ । साँझ पर्नै लागेको थियो । इप्रका काकडभिट्टामा मोटरसाईकल थन्क्याएर सिटि सफारीमा बन्दै गरेको नयाँ मेची पुल हेर्दै पुरानै मेची पुल पारी पानीट्याङ्की पुगँे । त्यहाँबाट एउटा लोकल बसमा म हान्निए एनजीपी तिर । रातको ८ बजीसकेको थियो एनजीपी पुग्दा । प्लेटफर्मको टिकट काट्नु पर्दो रहेछ, त्यहाँ भित्र जान । नत्र चेकिङमा परे जरिवाना तिर्नुपर्ने रहेछ । १० रुपैयाको टिकट काटेर म वेईटिङ रुममा पुगे ।

कोही आफन्तलाई बिदाई गर्दै थिए, त कोही आफन्त पर्खीरहेका । लमजुङका कमल घले भारतीय आर्मी रहेछन् । उनी बिदा मनाउन नेपालमा आफ्नो घर आएका रहेछन् तर उनको बिदा सक्किएपछि उनी दशैंको मुखैमा आफ्नो कार्यस्थल फर्कदै थिए । उनलाई बिदाई गर्न उनकी श्रीमती र भाई प्लेटफर्ममै पुगेका थिए । उनीहरुको ट्रेन रहेछ पौने १० बजेको । जब माईकमा उनको ट्रेन प्लेटफर्ममा आईरहेको जानकारी सुनाईयो । उनी गहभरी आँशु पार्दै श्रीमती र भाईसँग छुट्टीए ।

यस्तै दृष्य निक्कै देखियो त्यहाँ । केही बेरमै भारी बर्षा भयो । यस्तो लाग्यो कि यो बर्षा आफन्त बिदाई गर्नेको आँशु हो अनि आफन्तको स्वागतमा बसेकाहरुको हर्षको आँशु हो जस्तो । करिब ११ बजेको समयमा अर्को ट्रेन आयो । यो चाही बेङ्लोरबाट आएको रहेछ । प्रायः धेरै नेपालीहरु रहेछन्, डिब्बाहरुमा पनि । ती मध्येका केहीसँग गफ गर्न मन थियो मेरो किनभने म यहाँ आफ्नै गाउँ फर्की आउनेहरुको उत्साहको समाचार संकलनका लागि त्यहाँ पुगेको थिए । झापा चन्द्रगढीका गोबिन्द फुँयाललाई लिन पुगेका उनका कान्छा भिनाजु बलराम दाहाल हात हल्लाउदै आफ्नो सालोको स्वागत गरिरहेका थिए । म पनि उनैतिर सोझिएँ । गफ गर्न मन लाग्यो अनि उनको अनुहारमा देखिएको उत्साहबाटै सुरु गरँे ।

dasahin1

कस्तो लागिरहेको छ आफ्नै गाउँ फर्की आउँदा ? उनले निक्कै शानसँग भने, यहाँभन्दा खुसी हुने ठाउँ नै छैन । ५ बर्षदेखी आफ्ना बुवाको हातको टिका थाप्न नपाएका उनी यस बर्षको यो अवसरलाई कहिल्यै नभुल्ने बताउदै थिए । यस्तै बुटवलको एक गाउँमा घर भएका कालिप्रसाद कुँवर पनि कम उत्साही थिएन् । उनको त झन् घरमा लक्ष्मीको आगमन भएको बर्षसमेत रहेछ यो । उनले आफ्नी छोरीको अनुहार समेत देख्न पाएका रहेनछन् । उनी पनि निक्कै उत्साहित हुदै भन्दै थिए, यस बर्षको दशैं मेरो लागि त डबल मज्जा जस्तै भएको छ । अहिले भारतको न्यू जलपाईगुढी रेलवे स्टेसनमा प्रायः नेपाली बढी भेटिदा रहेछन् । भारतको बिभिन्न स्थानमा मजदुरीका लागि गएकाहरु फर्कने क्रममा यतैबाट आउदा रहेछन् ।

सिमामा भने सकस

रातभर प्लेटफर्ममै रिपोर्टीङ्ग गर्दै बित्यो । एकाबिहानै ४ बजे नै पानीट्याङ्कीका लागि यात्रु बस छुट्यो । ६ नबज्दै पूर्वी नाका आईपुगियो । बल्ल ६ बजे नाका खुल्यो । त्यसपछि सुरु भयो तमासा । भारततर्फ कडा चेकजाँच । बल्ल बल्ल भारतीय प्रहरीलाई मनाएर नेपाल प्रबेश गर्यो, नेपालमा बसेका सशस्त्र प्रहरीको दादागिरी शैली । बर्षौपछि घर फर्केर आउदा सबैले आशा गर्छन, के ल्याईदिएछ भन्दै खोज्न आउँछन् । धेरै नभए पनि आफन्त र नजिकका साथीका लागि एउटा सामान्य कपडा ल्यायो । त्यो पनि चोरेर ल्याएको जस्तो ब्यबहार गर्छन् । चन्द्रगढीकी बिमला दाहाल गुनासो गर्दै थिईन् ।

हुन पनि यस्तै ब्यबहार । झोला खोतलेर हैरान । एक ठाउँमा भए पो । ठाउँ ठाउँमा । आफ्नै गाउँ फर्की आउनेहरुको भारतमै भेट्दाको उत्साह आफ्नै देशमा प्रबेश गरेपछि सबै हराउदै जान्छ । आफ्नैबाट ठगिने, हप्काई खाने र लुटिनेसम्मका हर्कत हुन्छन् । यो समस्या आजदेखिको भने हैन । बर्षैदेखि यस्तै चल्छ नाकामा । तर सरोकारवाला जहिल्यै तै चुप मै चुप ।