नेपालबाट अध्ययन गर्न विदेश जाने विद्यार्थीको संख्या तीव्र गतिमा बर्सेनि बढिरहेको छ । यस्तो किन भइरहेको छ भन्ने सबैको जिज्ञासाको विषय बनेको छ । नेपालको शिक्षा प्रणालीमा समय र आवश्यकताअनुसार परिवर्तन हुन नसक्नु, पढ्ने वातावरणमा अस्थिरता हुनु, नतिजा प्रकाशनमा ढिलाइ भएर तीन वर्षमा सकिने कोर्ष चार वर्षमा पनि पूरा नहुनुजस्ता कारणले नेपाली विद्यार्थी विदेशका विश्वविद्यालयतिर आकर्षित भएका हुन् ।त्यति मात्र होइन, स्वदेशमा अध्ययन गरिसकेपछि उचित रोजगारीको अवसर मिल्दैन । त्यसैले अभिभावकहरू आफ्ना छोराछोरीको भविष्यका लागि जतिसुकै खर्च गरेर पनि विदेश अध्ययन गर्न पठाउन चाहन्छन् ।

विदेश जाने सोच बनाएका विद्यार्थीहरूले आफूले कुन विषय अध्ययन गर्ने रु त्यो विषय कुन देशको, कुन विश्वविद्यालयमा अध्ययन गर्दा राम्रो हुन्छ भन्ने राम्ररी बुझ्नु जरुरी छ । त्यस्तै उक्त विषय अध्ययन गर्न कति खर्च लाग्छ  त्यो पनि थाहा पाउनुपर्छ । सम्बन्धित विश्वविद्यालयको वेबसाइटबाट यी सबै जानकारी लिन सकिन्छ । विदेशमा अध्ययन गर्ने निधो गरिसकेपछि सम्बन्धित मुलुकको कम्तीमा पाँचवटा विश्वविद्यालय छनोट गर्नुपर्छ । त्यसमध्ये आफूले खोजेजस्तो र आर्थिक हैसियतले भ्याउने कुन हो, तय गरेर त्यसमा प्रक्रिया अगाडि बढाउनु उपयुक्त हुन्छ । इन्टरनेट, सम्बन्धित देशमा रहेका साथी वा आफन्त, शैक्षिक परामर्श दिने संस्थाहरूमा गएर कलेज र आफूले पढ्ने विषयबारे बुझ्न सकिन्छ । विषय छनोट गर्दा नेपालमा कुन विषयको सम्भावना छ, आफ्नो क्षमताले कुन विषय पढ्न सकिन्छ, कोर्स पूरा हुने अवधि कति हो, कुन विश्वविद्यालय र कलेजको छवि राम्रो छ, भन्ने पनि राम्रोसँग बुझ्नुपर्ने हुन्छ । त्यस्तै, आफूले छनोट गरेको विश्वविद्यालयको अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता कस्तो छ ? त्यो पनि जान्नु उपयुक्त हुन्छ । विशेषगरी भर्ना प्रक्रिया, त्यो कलेजले कुन स्तरसम्मका विद्यार्थी भर्ना लिन्छ भन्ने पनि बुझ्नु जरुरी छ । सबैजसो विश्वविद्यालयमा छात्रवृत्तिको व्यवस्था छ । केहीले सुरुमै छात्रवृत्ति दिन्छन् त केहीले पढाइ हेरेर मात्रै दिने गर्छन् । आफू अध्ययन गर्न लागेको विश्वविद्यालयमा पढेका विद्यार्थी अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा कत्तिको प्रतिस्पर्धी भएका छन् भन्ने जानकारी लिनु पनि उत्तम हुन्छ । वास्तावमा भन्ने हो भने विदेश अध्ययन गर्न चाहने विद्यार्थीले आफूूले पढ्ने विषय, लागत र विश्वविद्यालय छान्न अनुसन्धान नै गर्नुपर्छ ।

कलेज छनोट गर्न अभिभावकले पनि सघाउनुपर्छ । किनभने खर्च गर्ने त अभिभावकले हो । छोराछोरीले अध्ययन गर्न चाहेको विषय पढ्न कति पैसा लाग्छ भन्ने अभिभावकले जान्न जरुरी छ । छोराछोरीले बाबुआमाको आर्थिक क्षमता कतिसम्म धान्न सक्ने छ भन्ने हेक्का राखेका हुँदैनन् । त्यसैले आमाबुबाले आर्थिक भारको सुरुमै जानकारी लिनु उपयुक्त हुन्छ । कतिपयले बच्चालाई विदेश पठाउँदा काम गर्दै कमाएर पढ्ने गरी पठाउने गरेका छन् । यसरी पठाउँदा विद्यार्थी पढ्नेभन्दा पनि काम गर्ने र कमाउने मनोविज्ञानबाट अभिप्रेरित हुन्छ । त्यस्ता विद्यार्थीले गुणस्तरीय शिक्षा हासिल गर्ने उद्देश्य लिएर गए पनि अपेक्षित परिणाम हासिल गर्न सक्दैनन् । त्यसैले अभिभावकले आफ्ना छोराछोरीलाई पढाइ अवधिभर काम गरेर कमाउने भन्दा पनि पढ्न प्रोत्साहन गर्न जरुरी छ । देशअनुसार पढाइ सकिएपछि निश्चित समय काम गर्ने सुविधा दिएको हुन्छ । कतिपय मुलुकमा पढाइको अवधिमा निश्चित घण्टा काम गर्न पाउने र पढाइ सकाएपछि केही वर्ष काम गर्न पाउने प्रावधान हुन्छ । अस्ट्रेलियामा पढाइको अवधि सकाएपछि दुईदेखि चार वर्षसम्म पूरा समय काम गर्न सकिने कानुनी प्रावधान छ ।

पछिल्लो तीन वर्षयता अन्य मुलुक भन्दा अस्ट्रेलिया सबैको रोजाइको गन्तव्य बनेको छ । अस्ट्रेलिया जाने इच्छा सबैको भए पनि पूरा कमैको मात्रै हुन्छ । कुन विश्वविद्यालयमा पढ्ने हो, कुन विश्वविद्यालयको भर्नाको मापदण्ड के हो ? सम्बन्धित विश्वविद्यालयको वेबसाइटमा राखिएको हुन्छ । विश्वविद्यालयको आधिकारिक प्रतिनिधि नेपालमा छ भने ऊसँगै जानकारी लिन पनि सकिन्छ । विश्वविद्यालयले तोकेको न्यूनतम योग्यता पूरा गर्नुपर्ने हुन्छ । अस्ट्रेलिया पढ्न जाने टुंगो भएपछि अंग्रेजी भाषामा आफूलाई अझ पोख्त बनाउनु आवश्यक छ । त्यसका लागि इन्टरनेशनल इंग्लिस ल्यांग्वेज टेस्टिङ सिस्टम (आईईएलटीएस) टोफेलजस्ता परीक्षामा राम्रो स्कोर ल्याएको हुनुपर्छ । आईईएलटीएसमा न्यूनतम ५.५ अंक हुनुपर्छ । ९ पूर्णांकको परीक्षामा परीक्षार्थीले धेरैजसो विश्वविद्यालयमा अध्ययनका लागि जान कम्तीमा ६.५ अंक ल्याउनुपर्छ । केहीले ५.५ अंक ल्याएका विद्यार्थीलाई पनि लिने गरेका छन् । कम अंक ल्याउने विद्यार्थीले अस्ट्र्रेलिया गएर भाषाको छुट्टै कक्षा लिनुपर्ने हुन्छ ।
आईईएलटीएस उत्तीर्ण गरेपछि विद्यार्थीले आफूले पढ्ने विषय र कलेजको छनोट गर्न सक्छन् । कलेज छनोट गरेपछि विद्यार्थीले आफ्नो शैक्षिक योग्यताका प्रमाणपत्र, आवश्यक आर्थिक स्रोत खुल्ने कागजातसहित कलेजमा आवेदन पठाउनुपर्छ ।

अस्ट्रेलियामा चारवटा इन्टेक हुन्छन् । फ्रेबुअरी र जुलाईमा धेरै विषयमा भर्ना लिइन्छ । अप्रिल र अक्टोबरमा पनि भर्ना लिइन्छ तर यस सिजनमा थोरै मात्रै कोर्षमा भर्ना लिइन्छ । विद्यार्थीले जुन इन्टेकमा भर्ना हुन चाहेको हो, कम्तीमा चार महिना अघिदेखि विश्वविद्यालयका फर्म भर्नेलगायतको काम सुरु गरिसक्नुपर्छ । विद्यार्थी छनोट गर्न विश्वविद्यालयले अन्तरवार्ता समेत लिने गरेको छ । त्यसैले विद्यार्थी अस्ट्रेलिया, अध्ययन गर्न चाहेको विषय, विश्वविद्यायलबारे जानकार हुनुपर्छ । विद्यार्थीले एप्लाई गरेका कागजपत्र विश्वविद्यालयले अध्ययन गरेपछि आवश्यक लागे थप कागजात झिकाउन सक्छ । उसले सम्बन्धित मुलुकमै उक्त विषयको पढाइ हुने भए किन अस्ट्रेलिया आउन खोजेको हो, त्यो विषय अध्ययन गर्ने उसको आर्थिक क्षमता छ/छैन, पढेर फर्केपछि आफ्नो मुलुकमा आफ्नो दक्षतालाई उपयोगमा ल्याउन सक्छ, सक्दैन, उसको आधारभूत विषयसँग उच्च शिक्षा मेल खान्छ/खाँदैन लगायत कुरामा अध्ययन गर्छ ।
नेपाल फर्केपछि कस्तो अवसर पाउँछ जस्ता विषयमा विश्वविद्यालयले जान्न खोजेको हुन्छ । विश्वविद्यालले विद्यार्थीलाई स्काइपमा अन्तरवार्ता लिने गर्छ । सबै कुरामा विश्वास दिलाउन सके विश्वविद्यालयले अध्ययन शुल्क बुझाउन विद्यार्थीलाई भन्छन् । शुल्क बुझाएपछि मात्र कलेजले कन्फर्मेसन अफ इन्रोलमेन्ट (अन्तिम भर्नापत्र) दिन्छ । कलेजमा भर्ना भएको पत्र आएपछि भिसाका लागि अस्ट्रेलियाली हाई कमिसनमा आवेदन गर्नुपर्छ । आवेदन गरेको १ देखि २ महिनामा सरकारले भिसा दिने वा नदिने निर्णय गर्छ ।

कलेजको प्रक्रिया पूरा गरेपछि अध्ययन गर्न लाग्ने खर्चको जोहो गर्नुपर्ने हुन्छ । विद्यार्थीले विश्वविद्यालयलाई अभिभावकको आयस्रोत, एक वर्षको टयुसन फी, खाने बस्ने खर्च, अध्ययन अवधिभरको बिमाको खर्च र आउनेजाने खर्चको हुन आउने रकमको वित्तीय स्रोत देखाउनुपर्ने हुन्छ ।

औसत खालको शैक्षिक संस्थामा वार्षिक १२ देखि १५ लाख रुपैयाँ टयुसन फी, बस्न र खानलाई १० लाख रुपैयाँ आवश्यक हुन्छ । अस्ट्रेलियन सरकारले विद्यार्थीहरूलाई सातामा २० घण्टा काम गर्न सुविधा दिएको छ । बिदा अवधिमा सातामा ४० घण्टा काम गर्ने छुट दिएको छ । पढ्दै काम गर्दा कमाएको पैसाले अधिकांश विद्यार्थीले खाने र बस्ने खर्च उठाउने गरेका छन् । त्यहाँ विद्यार्थीहरूले प्राय: रेस्टुरेन्ट, कफीसप, खुद्रा पसलमा पार्ट टाइम काम पाउँछन् । त्यसैले नेपालबाट जानुअघि छोटो अवधिको तालिम लिँदा उपयुक्त हुन्छ । ड्राइभिङ जानेको भए अझ उत्तम हुन्छ । हस्पिटालिटीको सामान्य कोर्ष लिएको, कफी बनाउने तालिम लिँदा उपयुक्त हुन्छ । सवारी चलाउन जान्नेलाई समयको व्यवस्थापन गर्न सजिलो हुन्छ । त्यसैले सवारी चलाउन यही सिकेर लाइसेन्स लिएर जानु उपयुक्त हुन्छ ।