 (13)_1727965004.gif)
धरान:नेपालमा होम स्टे(घर बास) प्रायः एकै जाति वा समुदायको बाहुल्य भएको ग्रामिण क्षेत्रमा सञ्चालनमा छ । एउटा जातिको बाहुल्य भएको ठाउँमा सँस्कृति, सँस्कार र भाषा पनि एकै खालको हुनाले पर्यटक पाहुनालाई देखाउन, बुझाउन पनि सहज हुन्छ ।
पोखरा उपमहानगपालिका वडा नं २२ मा सञ्चालनमा रहेको कालाबाङ घरेडी सामुदायिक होम स्टेको बिशेषत भने अलग छ । बालाबाङ घरेडीमा कुनै एक जातिको बाहुल्यता छैन । समावेशी चरित्र बोकेको यो ठाउँमा सञ्चालनमा रहेको होम स्टे पनि समावेशी चरित्रकै छ । कालाबाङ घरेडीमा करिब ५ बर्ष अघिदेखि होम स्टे सञ्चालनमा आएको हो । यहाँ कुल १ सय ५६ घर छन् । ती मध्ये गुरुङको ६२, ब्राह्मणको २८ र दलित समुदायको ६६ घर रहेको छ । ‘अरुतिर एउटा जाति वा समुदायहरुको बाहुल्य भएको ठाउँमा होम स्टे चलेको छ, हाम्रोमा भने फरक छ,’कालाबाङ घरेडी सामुदायिक होम स्टेका अध्यक्ष प्रकाश गुरुङले भने,‘हाम्रो ठाउँ नै समावेशी छ । हामी विभिन्न जाति, समुदाय मिलेर बसेका छौं, त्यसरी नै हाम्रो होम स्टे पनि समावेशी चरित्रको छ ।’
बालाबाङ घरेडीमा १८ घरमा होम स्टे सञ्चालनमा रहेको छ । ती घरमा ३२ कोठा छन् भने कुल ८५ जना पाहुना राख्ने क्षमता छ । ‘क्षमता भन्दा बढी पाहुना हुदा होम स्टेमा समावेश नभएको घरमा पनि पाहुनाहरुलाई राख्छौं, सय जनासम्मलाई हामी आतिथ्यता गराउछौं,’अध्यक्ष गुरुङले भने । होम स्टेमा पोखरादेखि १२.५ किलोमिटरको दुरीमा रहेको छ । त्यहाँसम्म सार्वजनिक यातायात वा निजी सवारी सधानबाट सजिलै पुग्न सकिन्छ । साथै, डेभिज फल, शान्ति स्तुप हुदै ३ घण्टाको पैदाल यात्रा गरेर पनि पुग्न सकिने अध्यक्ष गुरुङले बताए ।
यो होम स्टेमा गुरुङ, ब्राह्मण र दलित जातिको आआफ्नै रहनसहन, धर्म, सँस्कृति छ । त्यसैले बहुसाँस्कृतिक, बहुधार्मिक र बहुजातिय आत्मिय आतिथ्य सत्कारको अनुभव गर्न सकिन्छ । यहाँ गाउँमा नै उत्पादन भएको थकाले मार्सी र गुर्दी धानको लोकल चामलको भात, कोदोको ढिँडो, रोटी, झिलिङ्गा, आफ्नै बारीमा उत्पादन भएको सागसब्जीको स्वाद लिनसकिन्छ । कालाबाङको न्हेआल(चक्र हाल्ने) डाँडाबाट लमजुङ हिमालदेखि अन्नपुर्ण, माछापुच्छे्र, धौलागिरीलगायत सम्पुर्ण अन्नपुर्ण हिमश्रृंखला, फेवाताल, पोखरा बजारको मनोरम दृष्य, शान्ति स्तुप, सराङ्कोट र पञ्चासे डाँडा पनि अवलोकन गर्न सकिन्छ ।
बर्षमा ७ हजार बढी पाहुना
कालाबाङ घरेडी सामुदायिक होम स्टे सञ्चालनमा आएको ५ बर्ष भएपनि पाहुनाहरु आउन थालको करिब ३ बर्ष भयो । शुरुवाती २ बर्ष प्रचारप्रसारको अभावले गाउँलेहरु निराश थिए । तर, हिजोआज भने यहाँ बास बस्न पुग्नेहरुको घुँइचो लाग्छ । ‘हामीलाई २ बर्ष निक्कै गाह्रो भयो, हामी त निराश भइसकेका थियौं, अहिले धेरै राम्रो छ,’सोमबार धराने पत्रकारहरुसँग अध्यक्ष गुरुङले भने ।
उनका अनुसार २०७५ सालमा मात्र होम स्टेमा ७ हजार २ सय ५३ जना पाहुना पुगेका थिए । ती मध्ये १० प्रतिशत विदेशी पाहुना हुन् । विदेशबाट विश्वविद्यालयका विद्यार्थीहरु ग्रामिण परिवेश बुझ्न, मौलिक परम्परा, सँस्कृति, रहनसहन हेर्न आउछन् । उनीहरुलाई ढिकी, जातो, तोरी पेल्ने कोललगायत संरक्षण गरिएको परम्परागत चिजहरु देखाउने र सिकाउने गरिएको अध्यक्ष गुरुङले बताए । पुराना घरहरुलाई जोगाएर राखिएको छ । ‘उनीहरुलाई हामी घाँस काट्न लगाउछौं, ढिकी कुट्न, जातो चलाउन, दाउरामा खाना पकाउन लगाउछांै,’अध्यक्ष गुरुङले भने,‘हाम्रो परम्परा,सँस्कृति र सँस्कार देखेर उनीहरु असाध्यै खुशी हुन्छन् । विदेशीहरु हाम्रो यही परम्परा, सँस्कृति हेर्न आउछन् ।’
एक घर एक रोजगार
कालाबाङ घरेडी होमस्टे सञ्चालनमा आएपछि गाउँमै रोजगारीको सृर्जना भएको छ । होम स्टेले अहिले एक घर एक रोजगार भन्ने नारा नै दिएको छ । होम स्टेमा समावेश भएको घरले कम्तीमा पनि महिनामा ३० हजारदेखि ९० हजारसम्म आम्दानी गरिरहेको होम स्टेका बजार व्यवस्थापक रविन गुरुङले बताए । ‘होम स्टेले यही राम्रो आम्दानी हुन थालेपछि किन विदेश जाने भनेर युवाहरु घरमै बसेका छन्,’उनले भने,‘गाउँघरमा उत्पादन भएको कृषिवाली, खसी, कुखुरा, हाँस जे पनि खपत हुन थालेको छ, आय राम्रो भइरहेको छ ।’
